Oranje.....boven de Rivieren

Originally posted 30 april 2011

“This city is going insane”. Ik sprak met de zanger van Two Cow Garage, een country-punk bandje dat ik even daarvoor op het Koninginnenacht-festival in de Effenaar gezien had.  Als dolgedraaiden hebben ze nét een energieke 45 minuten achter de rug. Rammend en raggend. Zo hoort Live muziek te zijn. Voor het optreden had de band door de binnenstad gelopen en de feestvierderende menigte gezien,luisterend naar de diverse draaitafels opgesteld in de stad. Dance-muziek is aan mij persoonlijk niet zo besteed, voor mij moet er toch minimaal één gitaar in zitten. Ik lijk een minderheid vandaag. Een oranje massa deinend op de klanken van de diverse DJ’s. De stad leek inderdaad gek geworden. Carnaval, EK of WK, Koninginnedag, PSV Kampioen…. Alle festiviteiten beginnen op elkaar te lijken hier.  Ik vertel hem dat de verjaardag van de koningin gevierd wordt. “The birthday of the Queen? Is this country still in the Middle Ages?” Als ik dan opmerk dat de koningin morgen eigenlijk niet eens jarig is, bespeur ik een nog meer verbaasde blik.

De Middeleeuwen

De verjaardag van een koningin, een gouden koets, paarden, prinsen en prinsessen, wuivend volk, lintjes en geridderden. Dit lijkt inderdaad wel de Middeleeuwen.  De Monarchie;  het staatshoofd wordt niet geselecteerd op grond van geschiktheid of op grond van de wil van de bevolking, doch slechts op grond van geboorte. Je wijst toch ook niet de oudste zoon of dochter van de buschauffeur van lijn 11 aan als de nieuwe buschauffeur van lijn 11? Erfelijke functie staat dwars op de menselijke intelligentie en het erfelijk koningschap is dus de volwassen burger onwaardig. Ondemocratisch  als je het mij vraagt.

Op een handjevol landen na hebben de meeste regeringen hun Koninklijke families al lang aan de kant gezet. Te duur, onnodig en zeker niet meer van deze tijd. Per jaar kost de koningin, haar familie en haar staf ons ongeveer 45 miljoen. Het vermogen van Beatrix wordt op 5 miljard geschat. Meer als het huis van Engeland. Veel geld dus. Zeker als je bedenkt dat we voor dat geld niet meer terugkrijgen dan wat doorgeknipte lintjes, truttig  gezwaai vanuit een koetsje, gezellig Oud-Hollands vertier als zaklopen op 30 april en wat gênant beschonken gehos met “onze” topsporters tijdens de Olympische Spelen. ‘Het Koningshuis geeft ons land aanzien in het buitenland.’ is de meest gehoorde tegenwerping. Of dat klopt, is nog maar de vraag. Geeft het ons aanzien als de Prins aankondigt een buitenhuis in Afrika te laten bouwen en die plannen later weer moet afzeggen vanwege allerhande (geld)schandalen? Geeft het ons aanzien als de inmiddels overleden Juliana haar hart verliest aan een schuinsmarcherende generaal? Als haar dochter kiest voor een Duitser die in zijn jeugd lid was van de SS en diens nazaat de troonopvolger zijn blik laat vallen op de dochter van een voormalig minister uit de militaire junta regering van Jorge Videla? Dan hebben we het nog eens niet over de milieu-onvriendelijkheid. Een gevoelig punt vandaag de dag. H.M. grijpt steevast naar har privéjet, waar de reis ook heen gaat.

Oranje gekte

Waarom lopen wij hier, in het Zuiden, eigenlijk net zo hard weg met oranje mutsen, kroontjes, sjaals, jurkjes en meer van die truttigheden? Geschiedenis wordt vooral geschreven en gemaakt door overwinnaars. Dat waren ten tijde van De Opstand de Hollanders, niet de rest van het huidige Nederland. De Oranje-Nassaus hebben vooral de belangen van een specifieke groep Nederlanders (lees Hollanders) gediend, met name de Staatse Handelsburgerij. Maar het welzijn en de vrede  van de plattelanders, met name in de Meierij,  werden ondergeschikt gemaakt aan de zogenaamde idealen van de Opstand. Zij waren enkel materiaal om een oorlog te winnen, en werden door de Oranjes doelbewust de dood ingejaagd.  Archiefonderzoek toont aan dat in de Meierij 70 procent van de bevolking tussen 1580 en ongeveer 1600 het leven liet. Mede door de terreurcampagne van de ‘vader des vaderlands’ Willem van Oranje en diens zonen Maurits en Frederik Hendrik. De Brabantse plattelandsbevolking had geen enkel belang bij een nieuwe staat. De voornaamste cliënten van Willem van Oranje waren Hollandse kooplieden. Dit was geen bevrijdingsoorlog van het volk, maar van een belangenclub die veilig achter het Hollandse water zat. Oorlogsmisdaden tegen de eigen bevolking? Je kunt je de vraag stellen of de de vader des vaderland, alle  vaderlanders even lief had. Of het historisch gezien wel hout snijdt om hier met een oranje muts op te lopen?
(bron: Adriaenssen ‘ Overleven aan de frontlinies in de meijerij van Den Bosch, 1572-1629′)

Maar okay – we praten 2011 en ik vier ook Koniginnedag, alleen met een dubbel gevoel. Los van bovenstaand historisch perspectief blijft Koninginnedag  een raar feest. De dag zelf breng ik door in één van de wijken van Eindhoven. Stratum dit keer.  Ineens lijkt koekhappen en blikkengooien veel populairder dan een Playstation.  Gezelligheid alom, gestimuleerd door de klanken van oer-Hollandse muziek. En ruimte voor live-optredens natuurlijk. Dan lijken ze plots weer overal op te duiken, met carnaval, op Koopzondag en dus ook gisteren weer. Die bandjes van oudere dames, driekwart broek, kruidvat-rood kapsel, gehuld in een zelfgesponnen Afrikaans gewaad. En maar trommelen op die bongo’s. Exotische rtimes over de oranje rommelmarkt . “Het lijkt hier Nijmegen wel”, zei een mede-toeschouwer, “een lokroep van de PvdA”.

Stil protest

Koniginnedag zal altijd blijven, net zoals de Monarchie… of andersom eigenlijk. Initiatieven als Clockwrks op Strijp zijn alleen maar toe te juichen. Een ander geluid – Een tegengeluid tegen het traditionele. Misschien wel tegen beter weten in blijft er niets anders over als een stil protest tegen de Monarchie…

De volgende postzegel – met beeltenis van de koningin- plak je op z’n kop. In het Britse koninkrijk is dit ten strengste verboden . Ten strengste, ja, want dat ondersteboven plakken wordt zelfs aangemerkt als Een daad van verraad aan Het koningshuis.
Ik blijf het steevast doen – ook in Nederland

Oranje boven… boven de rivieren dan.